Utwór to każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, który został ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Warto pamiętać, że prawa autorskie przysługują twórcy dowolnego utworu. Przyjmuje się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.
Wyróżnia się dwa rodzaje praw autorskich: osobiste i majątkowe. Osobiste prawa autorskie są prawami niezbywalnymi i bezpośrednio związanymi z osobą twórcy. W zakres praw osobistych wchodzi np. możliwość podpisania utworu swoim nazwiskiem. Osobiste prawa autorskie są nieograniczone w czasie. Majątkowe prawa autorskie są pośrednio związane z osobą twórcy, ograniczone w czasie i polegają w głównej mierze na tym, że twórca ma prawo zarabiać na swoich utworach. Prawa majątkowe mogą być przeniesione na osoby trzecie w formie całkowitej lub częściowej. Przeniesienie majątkowych praw autorskich odbywać się może np. w ramach umowy przeniesienia praw autorskich. Przykładem wykorzystania przeniesienia majątkowych praw autorskich jest np. stworzenie programu przez informatyka, który sprzedaje swoje usługi. W tym zakresie warto pamiętać o należytym zabezpieczeniu takiej umowy m.in. poprzez instytucję kary umownej (http://www.kancelariaszpak.pl/kara-umowna).
Zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Dla prawidłowego przeniesienia autorskich praw majątkowych niezbędne jest sporządzenie umowy przeniesienia praw autorskich, która musi być zawarta w formie pisemnej. Innymi słowy, umowa winna zostać podpisana własnoręcznie przez obie strony, tj. zarówno przez twórcę, jak i nabywcę praw. Zawarcie umowy z pominięciem formy pisemnej będzie wiązało się zatem z nieskutecznością przeniesienia praw na nabywcę.
Umowa przeniesienia praw autorskich powinna zawierać:
- dane obu stron umowy wraz z dokładnym określeniem osoby twórcy dzieła oraz nabywcy prawa autorskiego (imię, nazwisko, nazwa w przypadku osoby prawnej, PESEL, nr KRS, adres zamieszkania, adres siedziby),
- pola eksploatacji, przez które rozumie się sposoby korzystania z utworu przez nabywcę. Powinny zostać opisane w sposób szczegółowy i wyczerpujący,
- wskazanie utworu, czyli przedmiotu zbycia praw autorskich. Może to być zarówno utwór już istniejący, jak i ten, który dopiero powstanie (z zastrzeżeniem, że przeniesienie praw autorskich nie może dotyczyć wszystkich przyszłych utworów twórcy),
- wysokość wynagrodzenia,
- ewentualne zezwolenie na dokonywanie zmian w utworze,
- czas obowiązywania umowy,
- oświadczenie twórcy o tym, że przysługują mu prawa, które na podstawie umowy mają zostać przeniesione na nabywcę,
- ściśle określony moment, od którego umowa zacznie obowiązywać, a prawa zostaną przeniesione na nabywcę.
W tym kontekście należy odróżnić licencję, czyli umowę o korzystanie z utworu. W związku z powyższym udzielenie licencji oznacza, że licencjobiorca przez określony czas oraz we wskazanym zakresie może korzystać z utworu, a twórca nie pozbywa się się przysługujących mu praw. Natomiast przeniesienie majątkowych praw autorskich wywiera skutek stały. Ponadto na podstawie art. 41 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby również w drodze dziedziczenia. Więcej o dziedziczeniu w innym wpisie – http://www.kancelariaszpak.pl/masa-spadkowa-w-jaki-sposob-skutecznie-ustalic-majatek-spadkowy
Po więcej porad z zakresu prawa cywilnego, także w zakresie prawa własności intelektualnej, serdecznie zapraszam pod numerem telefonu 608 499 096 lub adresem mailowym biuro@kancelariaszpak.pl.
r. pr. Marek Szpak
