Roszczenie windykacyjne (łac. rei vindicatio) służy ochronie własności w razie naruszenia prawa właściciela do władania daną rzeczą. Innymi słowy, to roszczenie o wydanie rzeczy, które ma służyć przywróceniu właścicielowi władztwa nad rzeczą.
Roszczenie windykacyjne polega na tym, że właściciel może żądać od osoby, która faktycznie włada jego rzeczą, aby rzecz została mu wydana. Nie może jednak żądać wydania rzeczy jeśli tej osobie przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą (art. 222 § 1 Kodeksu cywilnego). Z roszczeniem windykacyjnym może zatem wystąpić właściciel rzeczy. Osoba, która uważa się za właściciela powinna udowodnić, że przysługuje jej prawo własności i wykazać tym samym legitymację czynną. Do wykazania prawa własności niezbędne mogą okazać się dokumenty, które stwierdzają nabycie własności lub są dowodem na to, że doszło do nabycia, np. prawomocne orzeczenia sądy cywilnego lub administracyjnego, odpisy umów notarialnych o przeniesienie własności, wyrysy z map ewidencyjnych oraz inne dowody przechowywane w składnicach geodezyjnych organów ewidencji gruntów i budynków. Dokumentem takim jest także wypis z księgi wieczystej. Jednocześnie trzeba wskazać, że w przypadku nieruchomości, która jest wpisana do księgi wieczystej domniemywa się, że prawo jawne z księgi jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym (art. 3 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece). W konsekwencji w ewentualnym postępowaniu sądowym o wydanie rzeczy wystarczy, że właściciel powoła się na wypis z księgi wieczystej. Jak trafnie zauważa E. Gniewek i P. Machnikowski [w:] Kodeks Cywilny Komentarz 5. Wydanie, Wydawnictwo C.H. Beck, „Przesłanką wystąpienia z roszczeniem windykacyjnym jest relatywnie trwałe wkroczenie w sferę uprawnień właściciela przez nieuprawnionego, którego skutkiem jest całkowite pozbawienie właściciela władztwa nad rzeczą”.
Za niezbędne przesłanki roszczenia windykacyjnego uznaje się:
– status właściciela (osoby występującej z roszczeniem),
– fakt, że właściciel nie włada swoją rzeczą,
– władanie rzeczą przez osobę do tego nieuprawnioną.
Zgodnie z Kodeksem cywilnym przez rzeczy rozumie się przedmioty materialne (art. 45 KC). Trzeba podkreślić, że treścią roszczenia windykacyjnego jest żądanie wydania rzeczy w takim stanie, w jakim znajduje się w czasie realizacji roszczenia. Realizacja przedmiotowego roszczenia następuje przez wydanie rzeczy w naturze. W razie zużycia (zniszczenia rzeczy) roszczenie windykacyjne wygasa. Z roszczeniem windykacyjnym może wystąpić nie tylko właściciel, ale również współwłaściciel, najemca lokalu, podmiot ograniczonego prawa rzeczowego, użytkownik wieczysty oraz osoba, której przysługuje lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego. Z tego względu ocenia się, że to skuteczny środek ochrony przeciwko osobie, która narusza właścicielskie prawo do posiadania rzeczy. Poprzez bezwzględny charakter praw rzeczowych roszczenie przysługuje przeciwko każdemu, kto bez tytułu prawnego włada rzeczą. W rezultacie można uznać, że prawo własności jest odpowiednio chronione przez ustawodawcę.
Roszczenie windykacyjne określane jest też jako roszczenie „nieposiadającego właściciela” przeciwko „posiadającemu niewłaścicielowi”. Posiadanie może prowadzić do nabycia własności, o czym szerzej w poniższym wpisie – http://www.kancelariaszpak.pl/zasiedzenie-nieruchomosci-kiedy-jest-mozliwe
Po więcej porad z zakresu prawa cywilnego serdecznie zapraszam pod numerem telefonu 608 499 096 lub adresem mailowym biuro@kancelariaszpak.pl.
r. pr. Marek Szpak
