Piramidy są definiowane, jako nieuczciwe praktyki rynkowe polegające na zakładaniu, prowadzeniu lub propagowaniu systemów promocyjnych, w ramach których konsument wykonuje świadczenie w zamian za możliwość otrzymania korzyści materialnych, które są uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia innych konsumentów do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów. Jak się ich ustrzec?
Piramidy – myślisz, że są tylko w Egipcie? Możesz mieć z nimi do czynienia również wtedy, gdy ktoś namawia cię na wpłatę pieniędzy i obiecuje zyski za to, że nakłonisz inne osoby, aby zrobiły to samo. W taki sposób możesz wziąć udział w projekcie podszywającym się pod marketing wielopoziomowy (MLM), czyli system promocyjny typu piramida, który jest zakazany przez prawo. W takim projekcie możliwość otrzymania korzyści materialnych jest uzależniona przede wszystkim od wprowadzenia innych konsumentów do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów. Pomysłodawcy systemu korzystają z wpłat innych osób, a niewielka część pieniędzy może trafić uczestników – często się zdarza, że nie otrzymują nic.
Prezes UOKiK zakwestionował działania dwóch powiązanych ze sobą spółek: Selfmaker Smart Solutions w Dubaju, odpowiadającą za emisję tokenów o tej samej nazwie, oraz Selfmaker Technology w Łodzi, tworzącą m.in. urządzenia samoobsługowe, takie jak kasy, wpłatomaty, kioski informacyjne czy sprzęt do automatycznej dezynfekcji. Tokeny, czyli kryptoaktywa – są to cyfrowe jednostki wartości, przypisane do konkretnego projektu inwestycyjnego. Może je kupić każdy.
– Rynek kryptoaktywów, jako rynek nieregulowany oraz związany z nowoczesnymi technologiami, może być wykorzystany przez nierzetelnych przedsiębiorców, którzy pod pozorem oferowania atrakcyjnych produktów uzyskują korzyści majątkowe od wpłat inwestorów. Traci konsument, który nie odzyska swoich pieniędzy. W najnowszych decyzjach zakwestionowaliśmy działania grupy Sefmaker. Spółki umyślnie rozpowszechniały nieprawdziwe informacje, aby uwiarygodnić i uatrakcyjnić swoje działania. Celem było pozyskanie jak największego kapitału. Pod ich wpływem konsumenci mogli podejmować niekorzystne decyzje dotyczące zakupu tokenów, licząc na wypłatę zysku. Realne korzyści konsumentom umożliwiał udział w programie afiliacyjnym, który w istocie był zakazanym prawnie systemem promocyjnym typu piramida – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
(Nie)realne zyski
Selfmaker Smart Solutions zachęcając do wpłat informował, że środki ze sprzedaży tokenów miał przeznaczyć na inwestycje w rozwój Selfmaker Technology i zwiększenie rozpoznawalności marki Selfmaker. Plan ten polegał na objęciu 25 proc. udziałów w Selfmaker Technology i zakupie hali produkcyjnej. Zgodnie z zapewnieniami, spółka miała podzielić się wypracowanym zyskiem z inwestycji w Selfmaker Technology z nabywcami tokenów, pierwszy raz powinno do tego dojść w 2024 r. W rzeczywistości – hala produkcyjna nie została zakupiona: jest wynajmowana, a Selfmaker Smart Solutions przejął mniej niż 10 proc. akcji – co znacznie obniżyłoby ewentualny zysk. Nie ma jednak mechanizmu prawnego, który gwarantowałby wypłatę dywidendy przez spółki z Dubaju i z Łodzi. Inwestorzy zawierają umowę jedynie ze spółką z Dubaju, co może mieć kluczowe znaczenie przy ewentualnych problemach z dochodzeniem roszczeń. Zdaniem Urzędu, celowym działaniem było powierzenie przez Selfmaker Technology emisji tokenów spółce z Dubaju, wobec której dochodzenie roszczeń przez konsumenta może okazać się znacznie utrudnione, a wręcz niemożliwe.
Ponadto, ze sprawozdań finansowych wynika, że Selfmaker Technology odniosła straty, a nie jak zapewniano w materiałach marketingowych „wielomilionowe zyski”. Straty miały zostać pokryte z ewentualnego zysku, co oznacza, że inwestorzy mogą przez długi czas nie otrzymać obiecanych środków. Prezes UOKiK uznał, że obie firmy wprowadziły konsumentów w błąd rozpowszechniając informacje, że nabycie tokena będzie gwarantowało wypłacenie wypracowanego przez Selfmaker Technology w danym roku zysku. Aktualnie podmiotem odpowiedzianym za proces tokenizacji, w tym wypłatę dywidendy jest Selfmaker Smart Solutions FZ-LLC, która nie jest udziałowcem Selfmaker Technology. Może to prowadzić do dezorientacji konsumentów co do pomiotu, który odpowiada za wypłatę ewentualnej dywidendy, a nawet znacznie utrudniać ten proces.
System promocyjny typu piramida
Dystrybucja tokena odbywała się w oparciu o system promocyjny typu piramida. W zamian za pozyskanie innych osób do systemu i namówienie ich na zakup tokenów, firmy obiecywały wynagrodzenie. Przedsiębiorcy nie tylko założyli i kierowali projektem, ale również prowadzili aktywne działania marketingowe w mediach społecznościowych, stronie internetowej czy na organizowanych wydarzeniach. Selfmaker intensywnie promował zakup tokenów wśród osób niesłyszących, również za granicą. Firma w mediach społecznościowych zamieściła instruktaż w języku migowym jak kupić tokeny. Osoby niesłyszące to grupa konsumentów wrażliwych, którzy z uwagi na swoją niepełnosprawność i bariery komunikacyjne mogą być szczególnie podatni na nakłanianie do zainwestowania środków finansowych, jak również napotkać trudności z weryfikacją przekazywanych informacji.
Decyzje Prezesa UOKiK
Prezes UOKiK uznał, że przedsiębiorcy Selfmaker Smart Solutions oraz Selfmaker Technology naruszyli zbiorowe interesy konsumentów. Na Selfmaker Technology została nałożona kara finansowa prawie 900 tys. zł (895 451 zł). Sankcja finansowa w wysokości 150 tys. zł dotyczy także prezesa tej firmy Marka Wieteski, ponieważ celowo i świadomie rozpowszechniał nieprawdziwe informacje dotyczące procesu tokenizacji i przeznaczenia pozyskanych środków, jak również zapewniał o gwarantowanej wypłacie zysków na rzecz Selfmaker Smart Solutions, a tym samym pośrednio nabywców tokena. Osobiście promował również system, w tym wśród osób niesłyszących. Był jednym z pomysłodawców wprowadzenia programu partnerskiego, który oprócz pozyskania kapitału miał zapewnić zbudowanie społeczności związanej z marką Selfmaker.
Na Selfmaker Smart Solutions Prezes UOKiK nałożył karę blisko 100 tys. zł (96 tys. zł). Na spółkę został nałożony obowiązek usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów: osoby, które kupiły tokeny, mogą złożyć wniosek do Selfmaker Smart Solutions o zwrot pieniędzy. Konsumenci zostaną poinformowani o decyzji.
Decyzje nie są prawomocne, ponieważ firmy odwołały się do sądu.
Postępowanie w sprawie spółek Selfmaker prowadzi również Prokuratura Okręgowa w Łodzi.
źródło: www.uokik.gov.pl
W zakresie problematyki cywilnej zapraszam do zapoznania się z artykułami:
- Ile mogą wynosić odsetki?
- Zakres czynności komornika sądowego
- Czym jest choroba zawodowa?
- Orzeczenia spadkowe
- Czym jest klauzula inflacyjna?
- Rozwód bez orzekania o winie
- Charakterystyka umowy spółki cywilnej
- Jak egzekwować wykonywanie orzeczenia o kontaktach z małoletnim?
- Kiedy należny jest czynsz najmu lokalu mieszkalnego?
- Czym jest wyłudzenie podatku VAT?
- Dyspozycja z konta bankowego na wypadek śmierci
- Obowiązki informacyjne względem konsumentów
mec. Marek Szpak
