W przypadku niewypłacalności dłużnik ma prawo wystąpić z wnioskiem o wszczęcie postępowania upadłościowego. Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe przez „niewypłacalność” rozumie utratę zdolności do regulowania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
Trzeba podkreślić, że w obecnym stanie prawnym z dobrodziejstwa upadłości konsumenckiej mogą skorzystać również osoby prowadzące działalność gospodarczą w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej lub jako wspólnicy spółki cywilnej. W konsekwencji takie postępowanie jest zdecydowanie krótsze i prostsze, a osoba prowadząca działalność może zyskać całkowite umorzenie zobowiązań. Pozwala również uniknąć wpisu do Krajowego Rejestru Zadłużonych.
Ustawowym wymogiem dla ogłoszenia upadłości jest wykreślenie z Centralnej Ewidencji i Działalności Gospodarczej (CEIDG), a więc do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konieczne jest zakończenie działalności gospodarczej. Innymi słowy, czynny przedsiębiorca nie może ogłosić upadłości konsumenckiej. W szerszym kontekście istotne jest, że postępowanie obejmuje nie tylko zadłużenie pochodzące z prowadzonej działalności, ale również prywatne zobowiązania przedsiębiorcy. W postępowaniu sądowym dojdzie zatem do zbadania dwóch kwestii: utraty statusu przedsiębiorcy oraz stanu niewypłacalności. Takie postępowanie jest mniej skomplikowane niż w przypadku upadłości spółek prowadzonej w trybie ogólnym. Postępowanie może toczyć się nawet wtedy, gdy upadły nie jest w stanie pokryć kosztów postępowania. Sąd nie uwzględni wniosku o upadłość, jeżeli zaległości finansowe firmy są jedynie przejściowe, np. wynikają wyłącznie z braku otrzymania pojedynczej płatności od kontrahenta.
Co do zasady postępowanie wedle zasad upadłości konsumenckiej jest ukierunkowane w głównej mierze na oddłużenie upadłego. Jeśli po sprzedaży majątku wierzyciele nie zostaną w pełni zaspokojeni, to wierzytelności mogą zostać objęte planem spłaty lub całkowicie umorzone. Dodatkowo w upadłości konsumenckiej nie ma wymogu posiadania majątku, wobec czego postępowanie może toczyć się nawet wtedy, gdy upadły nie jest w stanie opłacić kosztów postępowania. Najdobitniej unaocznia się tu ratio legis regulacji upadłościowej.
Podkreślenia wymaga fakt, że wraz z dniem ogłoszenia upadłości wszystkie prowadzone postępowania egzekucyjne zostają zawieszone, a po uprawomocnieniu się postanowienia – umorzone. Co więcej, po dniu ogłoszenia upadłości niedopuszczalne jest skierowanie egzekucji do majątku, który wchodzi w skład masy upadłości. Komornik sądowy jest zobowiązany do zawieszenia, a później również umorzenia postępowań z mocy prawa, tj. bez wniosku dłużnika. To zatem w gestii syndyka leży niezwłoczne powiadomienie komornika o ogłoszonej upadłości. Nadto, po dniu ogłoszenia upadłości niedopuszczalne jest skierowanie egzekucji do majątku, który wchodzi w skład masy upadłości, bowiem to syndyk przejmuje zarząd nad majątkiem upadłego.
Jako rozsądne wydaje się powierzenie obsługi postępowania upadłościowego osobom posiadającym doświadczenie w tym zakresie.
Najdalej idącą konsekwencją postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości jest ustalenie przez sąd oraz syndyka planu spłaty wierzycieli. W rezultacie upadły dokonuje comiesięcznych wpłat na rzecz wierzycieli przez określony czas. W przeważającej mierze plan spłaty wierzycieli obejmuje jedynie część zadłużenia, a po jego wykonaniu pozostałe długi zostaną umorzone. To doniosły skutek postępowania. Przy ustalaniu wysokości rat planu spłaty sąd musi brać pod uwagę sytuację osobistą upadłego, czyli uzyskiwane dochody upadłego oraz ponoszone przez niego konieczne wydatki związane z utrzymaniem. Ze swej istoty to pojęcia ocenne, warto zatem kompleksowo przedstawić syndykowi sytuację majątkową.
Po więcej porad z zakresu prawa gospodarczego serdecznie zapraszam pod numerem telefonu 608 499 096 lub adresem mailowym biuro@kancelariaszpak.pl.
r. pr. Marek Szpak
