O zatorach płatniczych mówi się, gdy przedsiębiorca nie otrzymuje na czas swoich pieniędzy od kontrahenta. Jest to takie nagromadzenie zadłużeń, które przechodzi na kolejne powiązane z nim podmioty, negatywnie wpływając na całe otoczenie biznesowe. Zatory płatnicze wywołują w gospodarce efekt domina czy kuli śnieżnej: przedsiębiorcy, którzy nie otrzymują w terminie zapłaty za dostarczone przez siebie towary lub wykonane usługi, w konsekwencji nie mają środków na dalszą spłatę własnych zobowiązań wobec kontrahentów, wywołując te same problemy u kolejnych podmiotów.
Nieterminowe płatności i zbyt długie terminy zapłaty mają negatywny wpływ na przedsiębiorstwa: ich płynność finansową i rozwój, koszty prowadzenia działalności, a w najtrudniejszych sytuacjach prowadzą do ich upadłości lub likwidacji. Przedsiębiorcy dotknięci problemem zatorów płatniczych w obawie przed problemami finansowymi, ograniczają nakłady na inwestycje lub podwyższają ceny wyrobów i usług. Pracownicy zarabiają mniej, a w przypadku likwidacji firmy mogą stracić pracę. Odsetek firm deklarujących problemy z przeterminowanymi płatnościami w Polsce waha się między 80 a 90%. Poszkodowani są w szczególności mikro, mali i średni przedsiębiorcy (MŚP), którym silniejsi uczestnicy rynku narzucają wydłużone terminy zapłaty lub nie płacą w terminie.
Zatory płatnicze są zagrożeniem dla uczciwych przedsiębiorców i poważnym obciążeniem dla gospodarki, spowalniając tempo wzrostu gospodarczego.
W ciągu ostatnich 3 miesięcy Prezes UOKiK wydał 20 decyzji w sprawach zatorów płatniczych. Od początku roku wydanych zostało 50 decyzji, a łączna kwota nałożonych kar to ponad 33 mln złotych. W walce z zatorami płatniczymi Prezes UOKiK wykorzystuje również działania miękkie. Oznacza to, że informuje przedsiębiorców o dostrzeżonych nieprawidłowościach i konieczności poprawy dyscypliny płatniczej – tego rodzaju pisma otrzymało już ponad 100 podmiotów.
Prezes UOKiK prowadzi postępowania administracyjne wobec przedsiębiorców generujących największe zatory płatnicze i wydaje kolejne decyzje w tym zakresie. Od początku 2023 r. wydał 50 decyzji, a łączna kwota kar finansowych nałożonych na przedsiębiorców wyniosła ponad 33 miliony złotych.
W ostatnich trzech miesiącach Prezes UOKiK nałożył kary pieniężne na 10 spółek w łącznej wysokości ponad 13 mln złotych. Ukarani przedsiębiorcy to:
- AmRest – ponad 3,2 mln złotych,
- Boryszew – ponad 2,8 mln złotych,
- Brembo Poland – prawie 1,8 mln złotych,
- Grupa Producentów Drobiu – ponad 1,2 mln złotych,
- Hanplast – ponad 1,2 mln złotych,
- Hurtap – prawie 1 mln złotych,
- Paccor Polska – prawie 1 mln złotych,
- Polaqua – ponad 500 tys. złotych,
- Grodno – ponad 290 tys. złotych
- Kuehne+Nagel – 185 tys. złotych.
– Wśród ukaranych przez nas przedsiębiorców znajdują się duże i znane podmioty, które powinny być wzorem rzetelnego rozliczania się z dostawcami. Zwłaszcza najwięksi przedsiębiorcy muszą mieć świadomość, że generując zatory płatnicze zaburzają sprawne funkcjonowanie gospodarki, narażając siebie na sankcje finansowe. W oparciu o nowe przepisy kary będą jeszcze wyższe niż dotychczas – podkreśla Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
W przypadku 10 spółek Prezes UOKiK również stwierdził istnienie zatorów płatniczych, lecz równocześnie wystąpiły w tych sprawach przesłanki obligujące do odstąpienia od wymierzenia sankcji pieniężnej. Przedsiębiorcy zostali pouczeni o konsekwencjach dalszych naruszeń w tym obszarze, czyli możliwości nałożenia na nich kar finansowych na podstawie znowelizowanych przepisów ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Były to spółki:
- Strabag,
- Rzeszowskie Zakłady Drobiarskie Res-Drob,
- Tele-Fonika Kable,
- Grupa Żywiec,
- CEDC International,
- CCC.EU,
- Budimex,
- Electrolux Poland,
- Polska Grupa Farmaceutyczna Urtica,
- Whirlpool Company Polska.
100 wystąpień miękkich od początku roku
Po nowelizacji w grudniu 2022 r. przepisów dotyczących zatorów płatniczych Prezes UOKiK może podejmować tzw. działania miękkie. Oznacza to, że ma możliwość kierowania do przedsiębiorców wystąpień bez wcześniejszego wszczynania postępowania administracyjnego. Organ komunikuje spółkom zauważone nieprawidłowości w obszarze ich praktyk płatniczych. Jednocześnie – działając z zamiarem zdyscyplinowania przedsiębiorców – poucza o możliwych negatywnych dla nich konsekwencjach w przypadku braku zauważalnej poprawy. Po otrzymaniu pisma przedsiębiorca ma prawo udzielić wyjaśnień oraz otrzymuje możliwość niezwłocznej poprawy kultury płatniczej w stosunku do swoich kontrahentów. Może to uchronić go przed ewentualnymi sankcjami finansowymi za generowanie zatorów płatniczych.
– Celem działań miękkich jest zmiana praktyk przedsiębiorców bez konieczności wszczynania postępowań. Informujemy spółki, że ich zaniedbania płatnicze względem dostawców mogą naruszać prawo i jednocześnie sugerujemy im rozwiązanie, czyli poprawę dyscypliny płatniczej względem kontrahentów. Ostrzegamy również, że brak zmiany oznaczać będzie w przyszłości karę finansową – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
W tym roku już ponad 100 przedsiębiorców otrzymało od Prezesa UOKiK sygnał o potencjalnych nieprawidłowościach w ich rozliczeniach z dostawcami i konieczności poprawy praktyk płatniczych.
W odpowiedzi na pisma, przedsiębiorcy wskazali na okoliczności, które mogły przyczynić się do zidentyfikowanych nieprawidłowości. Jednocześnie, część z nich zadeklarowała niezwłoczny przegląd swoich procedur i podjęcie niezbędnych działań mających na celu poprawę dyscypliny płatniczej wobec kontrahentów. Ich praktyki będą podlegały dalszym analizom Urzędu. Wobec przedsiębiorców, którzy nie zareagowali na wystąpienie Prezesa UOKiK lub dalej tworzą zatory płatnicze będą wszczynane postępowania administracyjne, których konsekwencją może być nałożenie na spółkę kary finansowej.
źródło: www.uokik.gov.pl
W zakresie problematyki związanej z wierzytelnościami pieniężnymi zapraszam do zapoznania się z artykułami:
- Pomoc prawna z urzędu
- Co jest dozwolone w umowie?
- Czym jest karuzela podatkowa?
- Naruszenie ochrony kredytobiorcy
- Zakres czynności komornika sądowego
- Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym
- Zasada ochrony zaufania obywateli do państwa w praktyce
- Krajowy Rejestr Zadłużonych – sprawdź swojego kontrahenta
- Sądowe wyjawienie majątku – sposób na niesfornych dłużników?
mec. Marek Szpak
