Postanowienie o stwierdzeniu nabyciu praw do spadku stanowi tytuł do dziedziczenia. W jednej ze spraw Sąd Najwyższy uwzględnił skargę nadzwyczajną skierowaną przez Prokuratora Generalnego od postanowienia Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum z dnia 20 kwietnia 2015 r., którym stwierdzono nabycie spadku. Orzeczenie to nie mogło się ostać w obiegu prawnym, ponieważ już wcześniej sąd zajął stanowisko w tej sprawie. Co więcej, „nowe” postanowienie nie uwzględniało poprawnie wszystkich okoliczności sprawy.
Zdublowana ścieżka sądowa
Kobieta w dniu 13 kwietnia 2007 r. złożyła w Sądzie Rejonowym w Szczecinie wniosek o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym ojcu. Postanowieniem z dnia 24 lipca 2007 r. sąd stwierdził nabycie spadku przez kobietę w całości. Następnie zlecił komornikowi dokonanie spisu inwentarza po zmarłym.
W dniu 12 września 2013 r. do Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie wpłynął wniosek banku o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym przez kobietę, ew. o ustalenie przez sąd, kto jest spadkobiercą. Legitymacja banku do tego wystąpienia wynikała z faktu, że zmarły był jego dłużnikiem.
Wskutek wniosku banku sąd wydał w dniu 20 kwietnia 2015 r. kolejne postanowienie stwierdzające, że spadek po zmarłym nabyła w całości jego córka. Tym samym w obiegu prawnym zaistniały dwa prawomocne orzeczenia w tej samej sprawie. W niniejszej sprawie orzeczenia ustalały tę samą osobę – córkę zmarłego – jako dziedziczącą. Jednak tylko pierwszy sąd prawidłowo uwzględnił, że spadkobierczyni złożyła oświadczenie o nabyciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, przez co ponosi odpowiedzialność wyłącznie do wartości czynnej spadku ustalonej w inwentarzu, nie ryzykując swoim osobistym majątkiem w razie konieczności pokrycia długów zmarłego.
Sytuacja wydania identycznych orzeczeń w tej samej sprawie spadkowej jest niedopuszczalna. W niniejszej sprawie zaś dodatkowym argumentem prawnym za uchyleniem drugiego postanowienia był fakt, że zawierało ono nieprawidłowe ustalenia.
Naruszenie przepisów Konstytucji
Skargę nadzwyczajną, w której wniesiono o uchylenie postanowienia Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum z dnia 20 kwietnia 2015 r., skierował do Sądu Najwyższego Prokurator Generalny. Na fakt istnienia zbędnego postanowienia zwrócił wcześniej uwagę sam szczeciński sąd.
Zarzucił w niej, że zaistniała sytuacja procesowa naruszyła zasadę ochrony zaufania obywateli do państwa, w szczególności w kontekście zasady bezpieczeństwa prawnego (art. 2 Konstytucji RP), prawa do odpowiednio ukształtowanej procedury sądowej (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP), prawa do dziedziczenia (art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji RP), a także szeregu przepisów prawa procesowego z kodeksu postępowania cywilnego.
Sąd Najwyższy zgodził się ze stanowiskiem Prokuratora Generalnego, uchylił zaskarżone postanowienie i umorzył postępowanie w sprawie.
źródło: www.gov.pl
W zakresie problematyki cywilnej zapraszam do zapoznania się z artykułami:
- Ile mogą wynosić odsetki?
- Zakres czynności komornika sądowego
- Czym jest choroba zawodowa?
- Rozwód bez orzekania o winie
- Charakterystyka umowy spółki cywilnej
- Jak egzekwować wykonywanie orzeczenia o kontaktach z małoletnim?
- Kiedy należny jest czynsz najmu lokalu mieszkalnego?
- Czym jest wyłudzenie podatku VAT?
- Dyspozycja z konta bankowego na wypadek śmierci
- Obowiązki informacyjne względem konsumentów
mec. Marek Szpak
