Każdy pożyczkobiorca ma prawo do wcześniejszej spłaty zaciągniętego zobowiązania. Może dokonać tego w wybranym przez siebie momencie, w trakcie całego okresu trwającej umowy. Gwarantują to regulacje prawne zawarte w ustawie o kredycie konsumenckim. Przepisy te dotyczą zarówno pożyczek bankowych, jak i pozabankowych.
W jednej ze spraw Sąd Najwyższy uwzględnił skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego od prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Hrubieszowie, w którym nakazano pozwanemu dokonanie zapłaty całości żądanej przez powoda należności, bez właściwej weryfikacji czy umowa pożyczki miała uczciwy charakter i bez uwzględnienia okoliczności dokonania już spłaty pożyczki w znacznej części. Sąd Najwyższy zdecydował o uchyleniu zaskarżonego orzeczenia i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.
Sąd nie odliczył spłaconej części długu
Sprawa dotyczy mężczyzny, który w grudniu 2015 roku w Warszawie w firmie zajmującej się działalnością finansową, zawarł umowę pożyczki gotówkowej, zobowiązując się do zwrotu w terminie 20 dni kapitału w kwocie 3.000,00 zł oraz 600,00 złotych prowizji. Zgodnie z zapisami umownymi, udzielający pożyczki zastrzegł również dodatkowe opłaty na wypadek opóźnienia w spłacie lub braku płatności za pisemne wezwanie i kolejne monity każdorazowo po 20,00 zł, a w przypadku piątego wezwania 150,00 zł. Pożyczkobiorca natomiast mógł wnioskować o przedłużenie terminu spłaty pożyczki, ale by uzyskać na to zgodę musiał przekazać pożyczkodawcy określone w umowie opłaty i tak: za przedłużenie terminu o 7 dni opłata wynosiła 12% kwoty pożyczki, o kolejne 15 dni 16%, a o 30 dni 32%, przy czym pożyczkodawca zastrzegł, że opłata musiała wpłynąć na jego konto przed upływem terminu spłaty.
Z uwagi na brak spłaty należności, podmiot który nabył wierzytelność od pożyczkodawcy, skierował wobec mężczyzny powództwo, żądając zapłaty ponad 3.800,00 złotych. W odpowiedzi na pozew mężczyzna przesłał do Sądu Rejonowego w Hrubieszowie potwierdzenia dokonania 5 przelewów na rachunek bankowy pożyczkodawcy na łączną kwotę 3.115,00 złotych, podnosząc jednocześnie, że powód w przesyłanej do niego korespondencji mailowej wykazywał budzące jego wątpliwości zadłużenie.
Sąd Rejonowy w Hrubieszowie wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2021 roku zasądził od mężczyzny w całości żądaną pozwem kwotę tj. 3.830,00 złotych wraz z ustawowymi odsetkami oraz ponad 1.000,00 złotych kosztów procesu. Wobec braku zaskarżenia orzeczenie to stało się prawomocne.
Konsument pozbawiony sądowej ochrony
W skardze nadzwyczajnej Prokurator Generalny wyrokowi Sądu Rejonowego w Hrubieszowie zarzucił naruszenie konstytucyjnych zasad, wolności i praw człowieka i obywatela takich jak prawo do własności i ochrony konsumenta jako strony słabszej strukturalnie w stosunkach prywatnoprawnych z przedsiębiorcą przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi oraz naruszenie w sposób rażący prawa procesowego i materialnego.
Skarżący podkreślił, że sąd orzekający wbrew przedstawionym dowodom
i przepisom prawa zasądził całość roszczenia, które było co najmniej w części bezzasadne i w tym zakresie winno być oddalone.
Dodatkowo stwierdzono, że pozwany jako konsument nie miał zapewnionej właściwej ochronny, bowiem sąd zaniechał obligatoryjnej w tym przypadku kontroli postanowień umowy pożyczki stanowiącej źródło dochodzonego roszczenia w szczególności jej zapisów odnoszących się do kosztów czynności upominawczo-windykacyjnych, które zdaniem skarżącego prowadziły do istotnej i niczym nieuzasadnionej nierównowagi obowiązków stron na niekorzyść pozwanego jako konsumenta. Naruszały one klauzulę dobrych obyczajów i stanowiły niedozwolone postanowienia umowne, które nie mogły wiązać pozwanego, a tym samym doprowadzić do zasądzenia roszczenia w tej części.
Sąd Najwyższy zbadał sprawę
Sąd Najwyższy podzielił w pełni zarzuty skargi nadzwyczajnej Prokuratora Generalnego i uchylił zaskarżony wyrok przekazując sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Hrubieszowie. W uzasadnieniu swej decyzji stwierdził, że uchylenie zaskarżonego orzeczenia było konieczne dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, bowiem w niniejszej sprawie doszło do naruszenia zasad i wartości wywodzonych z Konstytucji RP, a także uchybiono przepisom ustawowym, a strona nie może ponosić ujemnych konsekwencji wiążących się z wadliwościami, jakich dopuścił się sąd orzekający, który nie zapewnił pozwanemu odpowiednich gwarancji składających się na prawo do rzetelnego i sprawiedliwego procesu sądowego.
źródło: www.gov.pl
W zakresie problematyki związanej z wierzytelnościami pieniężnymi zapraszam do zapoznania się z artykułami:
- „Lichwiarskie” pożyczki – jak skutecznie podjąć obronę swoich praw?
- Sądowe wyjawienie majątku – sposób na niesfornych dłużników?
- Krajowy Rejestr Zadłużonych – sprawdź swojego kontrahenta
- Dla kogo tzw. wakacje kredytowe? Sejm RP uchwalił ustawę
- Nieuczciwe praktyki rynkowe względem konsumentów
- Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym
- Zakres czynności komornika sądowego
- Kogo obciążają długi mieszkaniowe?
- „Lichwiarski” charakter umowy
mec. Marek Szpak
