Czym jest skład spadku?

white cross on green grass field during daytime

Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. W jednej ze spraw Prokurator Generalny w trybie skargi nadzwyczajnej zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z września 2014 roku w sprawie dotyczącej zapłaty zachowku. Zdaniem skarżącego sąd wbrew zasadzie sprawiedliwości proceduralnej oraz w oparciu o sprzeczne ustalenia faktyczne co do wysokości zachowku, zasądził zapłatę w kwocie przekraczającej wartość stanu czynnego spadku, mimo że spadek został przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza.

Pozew o zachowek

Z wnioskiem o skierowanie skargi nadzwyczajnej w tej sprawie zwróciła się matka małoletniego, który w 2011 roku w drodze dziedziczenia testamentowego otrzymał w całości spadek po zmarłym nagle w 2010 roku ojcu. Kobieta działając w imieniu kilkuletniego syna spadek ten przyjęła z dobrodziejstwem inwentarza, nie była zaś wykonawcą testamentu. Spisu inwentarza majątku objętego spadkiem, zgodnie z postanowieniem stwierdzającym nabycie spadku na podstawie testamentu, dokonał wyznaczony w tym celu komornik.

W grudniu 2011 roku przeciwko małoletniemu spadkobiercy z powództwem o zachowek wystąpiła przedstawicielka ustawowa córki zmarłego spadkodawcy, urodzonej już po jego śmierci (w styczniu 2011 roku) wskazując, że jest ona uprawniona  do otrzymania zachowku w wysokości 2/3 udziału spadkowego, jaki przypadłby jej w przypadku dziedziczenia ustawowego. W pozwie wskazała, że masa spadkowa objęła m.in. własność dwóch lokali mieszkalnych w Warszawie oraz wierzytelność spadkodawcy z tytułu zawarcia przedwstępnej umowy kupna odrębnej własności lokalu w Zakopanem czy udziały w spółce prawa cywilnego.

Orzeczenie sądu bez zastrzeżenia o ograniczonej odpowiedzialności spadkobiercy

Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z września 2014 roku zasądził od małoletniego pozwanego na rzecz powódki kwotę blisko 240.000,00 złotych z tytułu zachowku oraz koszty procesu przekraczające łącznie 36.000,00 złotych. Wyrok nie zawierał uzasadnienia, nie został zaskarżony w terminie, a wniosku matki pozwanego z grudnia 2014 roku o przywrócenie terminu do złożenia apelacji, sąd nie uwzględnił.

Prawomocne orzeczenie zostało zaopatrzone w klauzulę wykonalności, przy czym sąd nie zamieścił w nim zastrzeżenia o prawie małoletniego pozwanego do powoływania się w postępowaniu egzekucyjnym na ograniczenie odpowiedzialności za długi. W konsekwencji tego wyroku komornik wszczął egzekucję należności pieniężnej z miejsca zamieszkania małoletniego bez możliwości odwołania się do jego ograniczonej odpowiedzialności w spadku przyjętym z dobrodziejstwem inwentarza. W związku z zaistniałą sytuacją postanowieniem warszawskiego sądu rejonowego z czerwca 2017 roku ogłoszona została upadłość konsumencka pozwanego i ustanowiono dla niego syndyka.

Małoletni pozwany pozbawiony ochrony sądowej

Analiza sprawy przeprowadzona w Prokuraturze Krajowej wykazała, że orzeczenie Sądu Okręgowego w Warszawie pozbawiło pozwanego właściwej ochrony sądowej, doszło bowiem do naruszenia podstawowych zasad i gwarancji konstytucyjnych. Zdaniem Prokuratora Generalnego uchylenie tego wyroku jest konieczne dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej.

W skierowanej do Sądu Najwyższego skardze nadzwyczajnej Prokurator Generalny podniósł, że sąd orzekający procedował wbrew prawidłowo zebranemu materiałowi dowodowemu i ustaleniom faktycznym, niewłaściwie obliczając wysokość zachowku należnego powodowi na kwotę blisko 240.000,00 złotych, podczas gdy pasywa masy spadkowej na dzień śmierci spadkodawcy przewyższały jej aktywa o ponad 325.000,00 złotych. Procedując w niniejszej sprawie sąd pominął umowy kredytowe, akty własności, wpisane hipoteki kaucyjne, doprowadzając choćby do wliczenia do masy spadkowej mieszkania, którego zmarły nie był właścicielem.

Nieograniczona egzekucja majątku pozwanego

Skarżący zauważył, że z konstytucyjnej zasady zaufania do państwa i prawa oraz bezpieczeństwa prawnego w ramach stosunków cywilnoprawnych wynika, że i dłużnik winien być chroniony przed nadmiernymi przywilejami wierzyciela. Trudno więc zaakceptować stan prawny, który dopuszcza do nieograniczonej egzekucji majątku pozwanego ponad wartość ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku, w sytuacji gdy przyjął on spadek z dobrodziejstwem inwentarza. W takim przypadku bowiem spadkobierca odpowiada za długi spadkowe wyłącznie do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku.

W niniejszej sprawie sąd orzekł z rażącym naruszeniem prawa, pomijając obligatoryjną normę, która nakazywała mu z urzędu dokonać zastrzeżenia o prawie pozwanego do powołania się w postępowaniu egzekucyjnym na ograniczenie jego odpowiedzialności za długi spadkowe. Zaniechanie sądu, zdaniem skarżącego, skutkowało nieuprawnionym i nieuzasadnionym rozszerzeniem zakresu uprawnień powoda i nieuprawnioną ingerencją w sferę praw majątkowych pozwanego, co finalnie doprowadziło do ogłoszenia upadłości konsumenckiej pozwanego.

Z tych względów Prokurator Generalny wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie.

źródło: www.gov.pl

W zakresie problematyki związanej z wierzytelnościami pieniężnymi zapraszam do zapoznania się z artykułami:

mec. Marek Szpak

Poinformuj znajomych

Inne artykuły na blogu

text

Lichwiarskie odsetki

W jednej ze spraw w 2003 r. sąd zasądził wobec pozwanej odsetki umowne w wysokości 1% w stosunku dziennym (365% w stosunku rocznym). Do zapłaty wciąż pozostaje ponad 463 tys. zł, mimo że należność

Więcej...
a person writing on a piece of paper with a pen

Pełnomocnictwo i jego zakres

Zgodnie z Kodeksem cywilnym pełnomocnictwo ogólne obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu. Do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu potrzebne jest pełnomocnictwo określające ich rodzaj, chyba że ustawa wymaga pełnomocnictwa

Więcej...

Polityka prywatności i plików cookies

Zgodnie z z art. 13 ust. 1−2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27.04.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.Urz. UE L 119, s. 1) – dalej RODO – informujemy, że niniejszy dokumenty reguluje zasady przetwarzania Państwa danych osobowych i wykorzystywania plików cookies w związku z korzystaniem z naszej strony internetowej i kontaktami e-mailowymi lub telefonicznymi.

Podstawowe dane:

  • Adres strony internetowej: https://kancelariaszpak.pl (zwana dalej „stroną”)
  • Administrator Państwa danych osobowych:  Marek Szpak (zwany dalej „administratorem”)
  • Adres kontaktowy: biuro@kancelariaszpak.pl

Skrócona wersja – najważniejsze informacje:

  • Kontaktując się z nami, przekazują nam Państwo swoje dane osobowe, a my gwarantujemy, że Państwa dane pozostaną poufne, bezpieczne i nie zostaną udostępnione jakimkolwiek podmiotom trzecim bez Państwa wyraźnej zgody.
  • Powierzamy przetwarzanie danych osobowych tylko sprawdzonym i zaufanym podmiotom świadczącym usługi związane z przetwarzaniem danych osobowych.
  • Korzystamy z narzędzi analitycznych Google Analytics, które zbierają informacje na temat odwiedzin strony, takie jak podstrony, czas spędzony na stronie czy przejścia pomiędzy poszczególnymi podstronami. W tym celu wykorzystywane są pliki cookies firmy Google LLC dotyczące usługi Google Analytics.
  • Wykorzystujemy pliki cookies własne w celu prawidłowego działania strony.

Jeżeli powyższe informacje nie są dla Państwa wystarczające, poniżej znajdują się dalej idące szczegóły:

§1 Dane osobowe

  1. Osoba odwiedzająca stronę lub  kontaktująca się z Administratorem za pośrednictwem poczty elektronicznej bądź telefonu (zwana dalej „użytkownikiem”) może przekazywać swoje dane osobowe Administratorowi za pomocą dostępnych form kontaktu,
  2. Administratorem danych osobowych Użytkownika jest Administrator.
  3. Dane przekazane Administratorowi  przetwarzane są w celach wyszczególnionych w §2
  4. Administrator gwarantuje poufność wszelkich przekazanych mu danych osobowych.
  5. Podanie danych jest zawsze dobrowolne, ale niezbędne do podjęcia przez Użytkownika kontaktu,
  6. Dane osobowe są gromadzone z należytą starannością i odpowiednio chronione przed dostępem do nich przez osoby do tego nieupoważnione.
  7. Dane osobowe użytkownika będą przetwarzane do zakończenia komunikacji z nami lub, w razie podjęcia współpracy do końca okresu przedawnienia potencjalnych roszczeń z umowy. Dane zawarte na fakturach będą przetwarzane do końca okresu, przez który przepisy prawa wymagają przechowywać dokumentację rachunkową. Ponadto, część danych może być również przetwarzana po upływie wskazanych wcześniej okresów przez czas prowadzenia przez nas działalności gospodarczej w celach archiwalnych, analitycznych i statystycznych opisanych bardziej szczegółowo w §2
  8. Użytkownikowi przysługują następujące uprawnienia:
    • prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania,
    • prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania,
    • prawo do przenoszenia danych,
    • prawo do cofnięcia zgody na przetwarzanie danych osobowych w określonym celu, jeżeli Użytkownik uprzednio taką zgodę wyraził,
    • prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez Administratora

§2 Cele i podstawy przetwarzania

Dane przetwarzane są w następujących celach:

  • odpowiedź zwrotna na otrzymane zapytanie w związku z prośbą o taki kontakt skierowaną do nas – podstawą prawną przetwarzania danych jest zgoda użytkownika wynikająca z zainicjowania z nami kontaktu (art. 6 ust. 1 lit. a RODO),
  • archiwizacja korespondencji przychodzącej i wychodzącej na wypadek potrzeby wykazania jej przebiegu, co jest naszym prawnie uzasadnionym interesem (art. 6 ust. 1 lit. f RODO),wykonania
  • jeżeli nasz kontakt doprowadzi do nawiązania współpracy, dane będą następnie przetwarzane w celu wykonanie zawartej z nami umowy (art. 6 ust. 1 lit. b RODO)
  • wystawianie faktur, prowadzenie i przechowywanie dokumentacji rachunkowej (art. 6 ust. 1 lit. c RODO),
  • cele archiwalne (dowodowe) na wypadek prawnej potrzeby wykazania faktów oraz w celu ewentualnego ustalenia, dochodzenia lub obrony przed roszczeniami, co jest naszym prawnie uzasadnionym interesem (art. 6 ust. 1 lit. f RODO),
  • cele analityczne, takie jak dobór usług do naszych klientów, optymalizacja naszych produktów lub usług na podstawie uwag klientów, optymalizacja procesów obsługi na podstawie przebiegu obsługi sprzedaży i posprzedażowej, co jest naszym prawnie uzasadnionym interesem (art. 6 ust. 1 lit. f RODO),
  • badanie satysfakcji klientów i określanie jakości naszej obsługi, co jest naszym prawie uzasadnionym interesem (art. 6 ust. 1 lit. f RODO).

§3 Odbiorcy danych/podprzetwarzający dane osobowe

  1. Dane osobowe użytkownika możemy udostępniać naszym podwykonawcom, czyli podmiotom, z których usług korzystamy przy przetwarzaniu danych osobowych
  2. Dane osobowe użytkownika mogą być przekazywane do państw trzecich (znajdujących się poza Unią Europejską). Odpowiednie zabezpieczenia danych są zapewnione poprzez zatwierdzony mechanizm certyfikacji w połączeniu z egzekwowalnymi zobowiązaniami odbiorcy danych do odpowiednich zabezpieczeń (program Privacy Shield).
  3. Poniżej znajduje się lista możliwych odbiorców danych Użytkownika:
    • Osoby współpracujące na podstawie umów cywilnoprawnych, wspierające bieżącą działalność administrator
    • Dostawca oprogramowania księgowego,
    • Dostawca oprogramowania do zarządzania projektami,
    • Dostawca pakietu biurowego,
    • Firma utrzymująca stronę na serwerze (hostingodawca),
    • Firma utrzymująca pocztę elektroniczną administratora (dostawca serwera pocztowego),
    • Odpowiednie organy publiczne w zakresie, w jakim Administrator jest zobowiązany do udostępnienia im danych.

§4 Pliki Cookies

  1. Pliki cookies (tzw. „ciasteczka”) stanowią dane informatyczne, w szczególności pliki tekstowe, które przechowywane są w urządzeniu końcowym Użytkownika naszej strony internetowej i przeznaczone są do korzystania z podstron tejże strony. Cookies zazwyczaj zawierają nazwę strony internetowej, z której pochodzą, czas przechowywania ich na urządzeniu końcowym oraz unikalny numer.
  2. Pliki cookies wykorzystywane są w celu:
    • dostosowania zawartości strony internetowej do preferencji Użytkownika oraz optymalizacji korzystania ze stron internetowych; w szczególności pliki te pozwalają rozpoznać urządzenie Użytkownika strony internetowej i odpowiednio wyświetlić stronę internetową, dostosowaną do jego indywidualnych potrzeb;
    • tworzenia statystyk, które pomagają zrozumieć, w jaki sposób Użytkownicy strony internetowej korzystają ze stron internetowych, co umożliwia ulepszanie ich struktury i zawartości;
    • utrzymanie sesji Użytkownika strony internetowej (po zalogowaniu), dzięki której Użytkownik nie musi na każdej podstronie strony internetowej ponownie wpisywać loginu i hasła;
  3. Na naszej stronie internetowej stosowane są dwa zasadnicze rodzaje plików cookies: „sesyjne”  (session cookies) oraz „stałe” (persistent cookies). Cookies „sesyjne” są plikami tymczasowymi, które przechowywane są w urządzeniu końcowym Użytkownika do czasu wylogowania, opuszczenia strony internetowej lub wyłączenia oprogramowania (przeglądarki internetowej). „Stałe” pliki cookies przechowywane są w urządzeniu końcowym Użytkownika przez czas określony w parametrach plików cookies lub do czasu ich usunięcia przez Użytkownika.
  4. W ramach strony internetowej stosowane są lub mogą być stosowane następujące rodzaje plików cookies:
    • „niezbędne” pliki cookies, umożliwiające korzystanie z usług dostępnych w ramach strony internetowej, np. uwierzytelniające pliki cookies wykorzystywane do usług wymagających uwierzytelniania w ramach strony internetowej;
    • pliki cookies służące do zapewnienia bezpieczeństwa, np. wykorzystywane do wykrywania nadużyć w zakresie uwierzytelniania w ramach strony internetowej;
    • „wydajnościowe” pliki cookies, umożliwiające zbieranie informacji o sposobie korzystania ze stron internetowych strony internetowej;
    • „funkcjonalne” pliki cookies, umożliwiające „zapamiętanie” wybranych przez Użytkownika ustawień i personalizację interfejsu Użytkownika, np. w zakresie wybranego języka lub regionu, z którego pochodzi Użytkownik, rozmiaru czcionki, wyglądu strony internetowej itp.;
    • „analityczne” – np. Google Analytics , które zbierają informacje na temat odwiedzin strony, takie jak podstrony, czas spędzony na stronie czy przejścia pomiędzy poszczególnymi podstronami. W tym celu wykorzystywane są pliki cookies firmy Google LLC dotyczące usługi Google Analytics.
  5. W wielu przypadkach oprogramowanie służące do przeglądania stron internetowych (przeglądarka internetowa) domyślnie dopuszcza przechowywanie plików cookies w urządzeniu końcowym Użytkownika. Użytkownicy strony internetowej mogą dokonać w każdym czasie zmiany ustawień dotyczących plików cookies. Ustawienia te mogą zostać zmienione w szczególności w taki sposób, aby blokować automatyczną obsługę plików cookies w ustawieniach przeglądarki internetowej bądź informować o ich każdorazowym zamieszczeniu w urządzeniu Użytkownika strony internetowej. Szczegółowe informacje o możliwości i sposobach obsługi plików cookies dostępne są w ustawieniach oprogramowania (przeglądarki internetowej).
  6. Ograniczenia stosowania plików cookies mogą wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie internetowej.
  7. Pliki cookies zamieszczane w urządzeniu końcowym Użytkownika strony internetowej i wykorzystywane mogą być również przez współpracujących z operatorem strony internetowej reklamodawców, partnerów, firmy analityczno-badawcze oraz dostawców aplikacji multimedialnych.

§5 Logi serwera

  1. Korzystanie ze strony wiąże się z przesyłaniem zapytań do serwera, na którym przechowywana jest strona. Każde zapytanie skierowane do serwera zapisywane jest w logach serwera.
  2. Logi obejmują m.in. adres IP użytkownika, datę i czas serwera, informacje o przeglądarce internetowej i systemie operacyjnym.. Logi mogą być zapisywane i przechowywane są na serwerze.
  3. Dane zapisane w logach serwera nie są kojarzone z konkretnymi osobami korzystającymi ze strony i nie są wykorzystywane przez nas w celu identyfikacji użytkownika.
  4. Logi serwera stanowią wyłącznie materiał pomocniczy służący do administrowania stroną, a ich zawartość nie jest ujawniana nikomu poza osobami upoważnionymi do administrowania serwerem.
biuro@kancelariaszpak.pl

Strona wykorzystuje pliki cookies w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie. Ustawienia przechowywania cookies można zmienić w przeglądarce. Więcej informacji…